Grigori Perelman: bí ẩn về người thông minh nhất thế giới

Nhà toán học vĩ đại quả đât Nga Grigori Perelman được giới khoa học tiến công giá là quần chúng thông minh nhất hành tinh, mà ông tên tuổi hơn với toàn quần chúng do đã từ chối nhận giải thưởng 1 triệu USD và cách sống lập dị của mình.

Có thể bạn quan tâm: » Cancel Culture: văn hóa tẩy chay là kẻ thù của cả những người đã tạo ra nó

Grigori Perelman, sinh năm 1966 – đứng thứ 9 trong danh sách 100 công dụng đang sống thân chúng ta. Kết quả bầu năm 2007 khi ông còn chưa được giải Clay bởi vì lời giải bài toán “thiên niên kỷ” của Poincare, trong khi đó đứng đầu danh sách là Hoffman, phụ vương đẻ của “thuốc gây ảo giác LSD”. Tuy vậy, theo tôi được biết thì bạn hữu khoa học đã từ lâu xác nhận ông là nhà khoa học thâm uyên số 1 hành tinh.



Tôi tuy ngoại đạo mà cũng rất nghiên cứu muốn biết con người này thực ra là ai, ngoài những biết tin “lá cải” về việc Grigori Perelman khước từ nhận giải thưởng 1 triệu đôla và ở ẩn đối với trọn vẹn xã hội do đó sống túng thiếu. Đơn giản khi một thế giới đã tột đỉnh lanh lợi, thì ngoài việc “lập dị” ra thì mỗi hành động của ông ta phải có cả một câu chuyện dài phía sau, chứ không phải vẻ bên ngoài “nổ” thình lình…

Qua cuộc sống Grigori Perelman, tôi thấy được một câu chuyện rất hấp dẫn về các nhà toán học thời đương đại, giống như toán học cấp thiết để làm gì, từ những cuộc tranh cãi “32 con gà” ngày nay cho tới thành quả của Ngô Bảo Châu đều có ý nghĩa cao siêu hơn ta hằng nghĩ!

Từ chối các giải thưởng danh giá

Đầu tiên phải nói thật, gây tìm hiểu số 1 đối với tôi là việc ngài Perelman là “chuyên gia từ chối các giải thưởng danh giá”. Hãy xem nhân dân sáng dạ số 1 hành tinh đã chối từ những gì:

• Năm 1996, Grigori Perelman khước từ giải của Hiệp hội toán học châu Âu (EMC) dành cho các nhà toán học trẻ – giải thưởng này như một bảo đảm cho toàn cầu lĩnh giải sẽ được nhận vào hoạt động tại các trường đại học danh giá nhất của Âu, Mỹ và vững bền cuộc sống vật chất vĩnh viễn.
• Năm 2006, Grigori Perelman chối từ nhận giải Fields danh giá – một “Nobel trong toán học” (lần kế tiếp Ngô Bảo Châu đã giành giải này cùng 3 nhà toán học khác lại tại Ấn Độ, 2010).
• Năm 2010, Grigori Perelman từ chối nhận giải thưởng của Viện toán học Clay với số tiền 1 triệu đô la bởi vì giải được 1 trong 7 bài toán “thiên niên kỷ”- đó là bài toán Poincaré từ 1904 và 98 năm sau nhân loại mới có lời giải! 6 bài toán kia vẫn còn kì vọng…
• Năm 2011,  Grigori Perelman chối từ trở thành viện sỹ Viện hàn lâm khoa học Nga. Tuy chỉ là danh hiệu trong nước, mà về giá trị vật chất còn béo hơn cả những lần “từ khước” trước kia, sẽ đủ cho ông nao nức cả đời…

Vì sao Grigori Perelman từ chối các giải thưởng?

Sinh ra ở Leningrad (CCCP), cậu gầy Do thái Perelman học ở một trường thường ngày ở ngoại thành cho tới năm lớp 9, chỉ sinh hoạt ở nhóm học sinh giỏi toán tại Cung thiếu nhi thị thành. Năm 1982 cậu học trò 15 tuổi này đoạt giải nhất với số điểm tuyệt đối ở cuộc thi Olimpic Toán quốc tế tại Hungary (khá giống Ngô Bảo Châu, trẻ hơn mấy tháng). Sau đấy cậu thế hệ được vào học trường chuyên toán – lý 239 lừng danh của Leningrad.

Vào đại học, vì được chọn trường, cậu suýt chọn trường nhạc (cậu có biết chơi violin mà lại không cơ bản) mà sau nghe lời mẹ, lại đi vào khoa toán. Sau khi bảo vệ luận án tiến sỹ toán, cậu sang Mỹ đầu những năm 90 để làm việc tại một số trường đại học.

Ngay lúc còn rất trẻ này Grigori Perelman đã rất Đặc trưng dân chúng: sống rất khắc khổ, thường xuyên chỉ ăn bánh mỳ, sữa và phomat. Ngay từ giờ đây cậu đã bắt tay vào giải bài toán thiên niên kỷ của Poincaré. Các phát hiện tất yêu tuần tự có mặt, tỉ dụ như một cách chứng minh ngoạn mục của Perelman cho “Lý thuyết về vai trung phong hồn” (1994, hình học vi phân).

Lần “từ chối” trước tiên năm 1996, Perelman không chịu nhận giải EMC cho các nhà toán học trẻ xuất sắc đồng nghĩa với chìa khóa xoàn mở cánh cửa vào những chỗ làm việc danh giá và nhiều bổng lộc, mà đối với con trai trai 30 tuổi này “nó không cần yếu”.

Grigori Perelman bắt đầu cuộc chiến tranh không nhân nhượng nhưng tất nhiêntuy nhiên không hề cân sức với lề thói quan liêu, giả xây cất của làng toán học người ta. Ví dụ sau này khi đi ứng tuyển ở đại học Stanford chẳng thể phải nộp lý lịch, ông kiên quyết từ chối đưa CV. Ông bảo: “Nếu họ biết các thành phầm của tôi, thì họ cần gì CV của tôi? Còn nếu họ cần CV của tôi, tức thị họ không đọc các vật phẩm của tôi…” – thật lạc quan, một tuyên bố của cánh mày râu trai hơn 30 tuổi!

Sống ẩn dật và lập dị

Sau năm 1996 Grigori Perelman về nước, sống trong căn hộ một buồng với bà mẹ ở ngoại ô Sant Peterburg (Leningrad đã lấy lại tên cũ) – bố và cô em gái đã ra sống ở nước ngoài.

Người ta thường thấy loài người Đấng mày râu trán hói, tóc dài, không già không trẻ đi bộ mua bánh mỳ, mua trứng hoặc đi tàu vào thành thị, ít khi giao dịch với ai.

Ông vui sướng không quan chổ chính giữa đang ăn mặc gì, chẳng chịu cắt tóc, cạo râu, thậm chí không mấy khi cắt móng tay. Tại sao như vậy chẳng ai biết, do vì Grigori Perelman chả rỉ tai với ai…



Lời giải bài toán thiên niên kỷ Poincare

Năm 2002-2003, Grigori Perelman đọc tin 3 bài viết ngay tức thì gây nên xáo động trong làng toán người ta, ngay từ bài trước nhất đã suy ra được rằng Perelman đã có lời giải bài toán thiên niên kỷ Poincare. Cách ông báo cáo cũng chả giống ai: Đặc trưng với truyền thống là phải gửi đến tòa biên soạn các tập san toán học uy tín trên địa cầu, thì ông đưa lên internet cho toàn diện loài người khảo nghiệm. Bài toán có đầu đề chỉ hai chục chữ này thử khám phá cách giải siêu cầu kỳ, và Perelman phải câu kết cả đề nghị rất thâm thúy về vật lý lý thuyết của mình thế hệ đi đến thành công.

Nhiều nhà toán học số 1 người đọc tin những vật phẩm học hỏi về lời giải của Perelman, và đăng trên các tập san uy tín, bởi đó tên tuổi của Perelman được càng nhiều quần chúng. # biết tới. Trên đường chứng minh định lý đó Perelman đã phát triển tiếp mày mò của nhà toán học Mỹ Richard Hamilton, người ta đã phải dừng bước giữ chừng bởi vì không đủ các cơ chế toán học. Lạ một cái, Hamilton lại không tin là Perelman đã giải được bài toán Poincaré, bởi vì đó đã những hiểu biết “ông trùm toán học Trung Quốc” Khâu Thành Đồng tò mò tiếp. Thế là họ Khâu cùng hai đồ đệ của mình là Tào Hoài Đông và Chu Hy Bình tuyên bố với toàn dân chúng rằng chính họ thế hệ đưa ra lời giải vui sướng của giả thuyết Poincare, và “công sức của Perelman nếu có thì cũng nhiều nhất là đôi mươi% cơ mà thôi!”.

Thế là nhiều trường đại học bự lập những nhóm chuyên tụ hợp để phân tách về lời giải bài toán thiên niên kỷ, trong đó tất nhiên có cả Viện toán Clay. Trong thời gian hàng chục triệu đô la được bỏ ra để tìm chủ nhân của cách giải bài toán hóc hiểm này, thì Perelman như ông đã kể lại, hi hữu kiếm chút tiền còm qua việc được mời trò chuyện ở nước ngoài về chính cách giải bài toán của mình. Sự thật khoa học bắt buộc bôi đen, số 1 là trong thời đại internet, và đến 2006 thì tốt nhất, trong đó có cả Richard Hamilton đi tới kết luận, chính PERELMAN MỘT MÌNH đã giải quyết chủ đề tổng thể! “Bang hội toán gốc Trung Quốc” đành hổ hang rút lại lời tuyên bố của mình, tuy thế vẫn cay cú dọa kiện những ai đã vạch mặt họ, kể cả Viện toán Clay.

Trong thời gian này, Perelman một mặt không mấy khi quan hệ giới tính với xã hội bên ngoài, mặt đặc biệt khá hăng hái cộng tác với các người yêu quốc tế để làm minh bạch vấn đề, dĩ nhiên là qua… internet. Những cuộc đấu ngoài toán học, theo ông là quá vô ngã và thấp hèn, khiến ông mệt mỏi và từ 2005 tự xin ra khỏi trường đại học, ông thực tế đã chính thức xa rời giới khoa học. Khi cả nước nhận tin ông sẽ được giải Fields 2006 lập tức ông nức tiếng khủng khiếp, xung quanh căn hộ của mẹ con ông bao giờ cũng có đồng đội “kền kền” báo chí lấp ló, và ông không còn dễ đi bộ mua thực phẩm như trước nữa. Tuy vậy ông cương quyết không chịu thay đổi: ăn khoác luộm thuộm, không cắt tóc cạo râu, chẳng cắt móng tay và chưa bao giờ có nhân tình con. Môn thể thao mến mộ là bóng bàn và cờ vua lâu lắm rồi chẳng chơi cùng ai, chỉ còn âm nhạc ông chơi trên violin chứng tỏ sự tồn tại của ông trong xã hội…



Tình trạng Perelman có thể từ khước giải Fields là “cú sốc” cho giới lãnh đạo trong làng toán. Chính chủ tịch Hội đồng toán học nhân dân John Ball tới tận khu vực và 2 ngày trời tìm cách thử dùng với ông các phương án đặc trưng nhau, kể cả “nhận giải nhưng không cần đến”. Tuy vậy Perelman vẫn nhất thiết không nhận giải, ông “giận” giới toán học đã quá quan liêu và kẻ cả, làm ông và bao toàn cầu Đặc biệt tốn công tốn sức trong cuộc tranh chấp với “phe Tàu”. Ông giải thích: “Những dân chúng lập dị (như ông) không hề vi phạm chuẩn mực đạo đức” và “tôi dừng lại, để cho địa cầu thấy tôi không phải là vật nuôi trong vườn bách thú”.

Không nhận giải – đó là chính kiến của ông! Đối với dân chúng ngoại đạo như chúng ta, ông thuận lợi là mọi người “từ chối bắt tay Nhà vua Tây Ban Nha” (giải Fields 2006 được trao tại Tây Ban Nha) – nhưng giới khoa học thì đều hiểu thông điệp của Perelman. Chẳng đi nhận giải, ông đã làm toán học trở thành thu hút hơn lúc nào hết!

Ông vẫn sống như một ẩn sỹ, chỉ đôi lần ông giải đáp phỏng vấn báo chí Nga, nhưng sau đó dừng hẳn, bởi vì “không tin yêu”. Người ta quay được một phim ngắn về cuộc sống ngày thường của Grigori Perelman bằng cách xông cả đoàn quay phim vào nhà ông, đẩy bật bà đích mẫu ra và quay ông đang khôn cùng ngờ ngạc. Sau đó ông chỉ đồng ý quay một phim tài liệu ngắn nữa của đài truyền hình Nhật NTK, còn lại người ta biết về ông ngày một ít đi.

Khi lao động của ông đã được làm rõ, ngay cả Viện toán Clay (công ty xét và trao giải) hao hao phe cánh quốc tế kêu gọi ông ban bố cống phẩm của mình lại trên tạp chí toán học uy tín bất cứ nào, và trong vòng 2 năm không ai phản bác được, thì sẽ đủ tiêu chuẩn xét trao giải cho tác giả. Thế nhưng mà không ai thuyết phục được ông làm cái điều tưởng chừng tiện dung và hiển nhiên đó – tạp chí toán học uy tín đối với giới toán học như một dấu “OTK” về chất lượng, nhưng riêng Perelman cương quyết không cần đến cái sự OTK đấy…

Cuối cùng Viện toán Clay chịu thua, công nhận Grigori Perelman là toàn cầu ăn nhập được trao giải 1 triệu $ vào năm 2010, khi mà lại theo một số nguồn tin thì Perelman đã tiêu hết tiền tích cóp thời còn “làm toán”, ông rất khát tiền.

Grigori Perelman đã suy nghĩ 3 tháng trời, rồi sau đó đưa ra câu trả lời làm kiêm toàn trái đất phải ngạc nhiên: “Tôi có hơn nhiều duyên cớ để đi nhận hay không đi nhận giải thưởng này, bởi vì đó tôi đã cân nhắc khá lâu, cơ mà tôi quyết định không nhận nó. Nếu nói thật gọn nhẹ về duyên cớ, thì đó là sự không đồng ý với cách điều hành của giới toán học quốc tế. Tôi không thích các quyết định của họ, tôi thấy không công bằng. Tôi tấn công giá đóng góp của ngài Richard Hamilton ấn tượng không thua kém đóng góp của tôi trong việc giải bài toán”.

Đây là một thí dụ khái quát về tinh thần hiệp sỹ trong khoa học: Perelman đề cao chính Hamilton, quả đât đã không tin cậy ở ông, và đã cùng với nhà toán học Trung Quốc Khâu Thành Đồng cứ quanh quẩn mãi ở cái lời giải và việc đó đã làm khổ ông mấy năm về trước.

Từ chối nhận 1 triệu $ (hơn một năm sau các nhà doanh nghiệp thế hệ quyết định dùng số tiền này để cung ứng các nhà toán học trẻ) Perelman tăm tiếng khôn xiết, biết bao mọi người tìm cách hỏi ông vì sao lại không nhận tiền khi hiện giờ ông nghèo rồi, thì chỉ một lần ông đã giải đáp: “Tôi cái gì cũng có tốt nhất”.

Câu chuyện cũng hoàn thành có hậu cho Richard Hamilton: năm 2011 ông này cùng với một loài người nữa được nhận giải “Nobel châu Á” – giải Shaw và 1 triệu $ cho những thành tích toán học, nhưng mà trên cơ sở đó Perelman đã giải quyết tòa tháp bài toán thiên niên kỷ. Hamilton đã đi nhận giải…

Grigori Perelman và công thức của dải ngân hà

Việc Grigori Perelman từ khước làm Viện sỹ viện hàn lâm khoa học Nga năm 2011 khá dễ hiểu, bởi sau này ông xin visa 10 năm đi Thụy Điển. Nhưng để hiểu ông và bài toán của ông hơn, tôi xin tóm tắt một trong rất ít các cuộc phỏng vấn của ông – ngay cuộc phỏng vấn này (với một nhà làm phim Israel – qua quan hệ Do Thái của mẹ ông giới thiệu) tới nay cũng là đề tài tranh luận, rằng có nó thật không hay là bịa nốt. Những ý chính Grigori Perelman đã nói ra:

– Thời niên thiếu làm toán đối với ông như môn thể dục cho trí não. Hồi đó chỉ có bài khó hay bài dễ chứ chưa gặp bài nào không giải được. Bài toán ông thấy khó số 1 hồi đó do ông tự đặt ra: Chúa phải đi với vận tốc bao nhiêu mới có thể lướt trên mặt nước nhưng mà không chìm, đúng như trong Kinh thánh. Ông giải với những định nghĩa về tô-pô học – “tôi thích tô-pô do nhiều ứng dụng thực tế của môn học đó! Giải hàng đầu toán quốc tế của tôi chỉ có rất ít ý nghĩa”.

– Bất kỳ một lý thuyết toán học đúng đắn nào đều sẽ tìm ra áp dụng thực tế của nó, chí ít là Perelman tin như vậy và từ trước đến nay đều thấy như vậy! Ví dụ điển hình: George Bul muốn định đề hóa triết học, cuối cùng phát minh ra lý thuyết hàm số Bul, trên cơ sở đó quần chúng thế hệ thi công ra được máy tính, tàu ngoài hành tinh…

– Định lý Poincaré có ý nghĩa thực tại cực kỳ béo bự. Nó giảng giải cho nhiều quy trình trong việc hình thành ngoài trái đất, và sắp tới sẽ rất cấp thiết trong công nghệ nano.

– Những phát mình mới đây trong khoa học nano đều vớ vẩn hết, tương tự nhiều mường tưởng sai lầm về việc sinh ra ngoài hành tinh. Vũ trụ hiện ra trước khi từ một điểm cực kỳ bé nhỏ, sau đó là các khoảng không hình thành để ngoài trái đất bự ra mau lẹ. Định lý Poincaré chính là “Công thức của ngoài trái đất” – phụ thuộc đó ta có thể có cách thu ngoài trái đất lại thành một điểm Lúc đầu. Tôi chính là người ta biết điểu chỉnh các khoảng không đó!

Những quần chúng mưu trí số 1 hành tinh

Nghe thì có vẻ là “triết lí mánh lới” nhưng đích thực hưởng thụ siêu đẳng của Perelman có nguy cơ đe dọa người ta và ngoài hành tinh. Không phải ngẫu nhiên nhưng mà tình báo Nga giống như nhiều nước nổi bật bắt buộc rời mắt khỏi ông. Và Perelman – dân chúng với trí não xuất chúng và nguyên lành thức giấc táo này – phải biết làm gì, nói gì, hành xử ra sao để ít nhất là bảo vệ được phiên bản thân và bảo vệ được nhân mẫu mã.

Có thể bạn quan tâm: » Đàn ông sao Hỏa, đàn bà sao Kim: đâu là khác biệt thực sự?

Có cần yếu để chúng ta chỉ định được dải ngân hà không, nếu ngay một người ta này nhưng mà chúng ta còn làm nên bung bét hết cả? Đừng tin tốt nhất những gì ông tuyên bố, khoác dù đúng là “tôi là trái đất điều khiển được thiên hà, vậy vì sao tôi còn phải chạy theo 1 triệu đôla gì đấy để làm gì?”

Có thể bạn quan tâm: » Động vật sinh tồn như thế nào trong thế giới không có bác sĩ?



Mới đây, Stephen Hawking – nhà vật lý cao nhã và là một trong những bộ óc sáng lạn số 1 hành tinh đã tuyên bố: ”các thí điểm với hạt Higgs có thể phá hủy không gian, thời gian!” và “bozon Higgs có thể dẫn đến việc phá tan chân không, làm cả ngoài hành tinh chuyển sang trạng thái vật lý thế hệ” – tác giả nhớ lại cuộc thì thầm hầu như là duy hàng đầu mấy năm trước của Perelman, ông đã nói về phương pháp này trước đó lâu rồi. Chứng tỏ Perelman đã nói tốt nhất thức giấc táo và nghiêm túc – ông biết “Công thức của ngoài trái đất”!

Bộ phim “Công thức của thiên hà” sẽ bởi vì đạo diễn David Cameroon dàn dựng và Perelman đã nhận lời vào vai của chính mình, tất nhiên không phải vì tiền…

Còn chúng ta thì vẫn phân vân với bài toán “32 gà và 4 chuồng…”!

LION DECOR (theo tác giả: Nam Nguyen).